Günümüz dünyasında teknoloji, yaşamın hemen her alanına nüfuz etmiş durumda. Özellikle yapay zekâ (YZ) tabanlı sistemlerin gelişmesi, robotların ve otonom makinelerin iş hayatından ev hayatına, sağlıktan ulaşıma kadar pek çok alanda karşımıza çıkmasına yol açıyor. Bu değişim beraberinde insan-makine ilişkisinin yeniden tanımlanmasını gerekli kılıyor. Özellikle robotların ve yapay zekâlı sistemlerin aldığı kararların toplumsal, psikolojik ve ahlâkî boyutları, insanlık için yeni soru işaretlerini ortaya koyan önemli bir konu başlığıdır.
Robotsal sistemler, içinde derin öğrenme, sinir ağları, karar ağaçları, genetik algoritmalar gibi teknik yapıları barındırdığı için yalnızca birer araç olmaktan çıkıp bağımsız karar verebilen aktörler haline gelebilir. Bu noktada sorulması gereken temel soru şudur: Yapay zekâ sistemleri ve robotlar, bir ahlâk sahibi olarak mı tasarlanmalı? Tasarlanabiliyor mu? Bir robot vicdan sahibi olabilir mi? Günümüzde bu sorular hâlâ tartışılmakla birlikte, önümüzdeki yıllarda cevabı hem teknik hem de toplumsal gelişmelere göre şekillenecek oldukça kritik meseleler olarak karşımıza çıkıyor.
Bu çalışmada, Robotların Vicdanı: İnsan-Makine Ahlâkı başlığı altında yapay zekâ sistemlerinde etik karar verme süreçlerini ve insansı robot kavramını felsefi temellerden teknik detaylara, tarihsel süreçten güncel uygulamalara kadar geniş bir yelpazede inceleyeceğiz. Amaç, okuyucularımıza bilgilendirici, yalın ve sade bir dille rehberlik ederken konunun derinliklerine inmek ve farklı açılardan konuyu örneklerle tartışmaktır.