En eski ve en esrarengiz inançlardan biri olan Mithraizmin kökeni kimine göre İran kimine göre de Anadolu'ya dayanır. Bu inancın mensupları astrolojik sembollerle bezenmiş yeraltı mabetlerinde karmaşık ritüellerle inisiye oldular ve sırlarını mezara götürdüler.

Bir zamanlar Roma İmparatorluğu'nda muazzam bir popülarite kazanmıştı, Tuna ve Ren vadilerine ve Büyük Britanya'ya kadar yayılmıştır ve bir süre Avrupa'da hâkim oldu. Mithra ve Erken Hristiyanlık bir araya geldiğinde, Hristiyanlığın galip geldiği vahşi ve kanlı savaşlara yol açtı ve izlerini silen Hristiyanlık bazılarını da doktrinlerine dahil etti.

Klasik dinler konusunda tanınmış bir otorite olan Prof. Dr. Franz Cumont, Mithra Gizemleri'nde yüzyıllar öncesinden, büyük ölçüde tahrip edilmesinden geriye kalan metin, kabartma, heykel vb. parçalarından gelen bilgileri titizlikle bir araya getiriyor.

Cumont, bu ustaca hazırladığı bilimsel çalışmasında, başlıca tanrılarının, ritüellerinin, gizem öğretilerinin, ayin ve din adamlarının özelliklerini, tipik Roma askerinin Mithra'ya karşı tutumunu, Hristiyan döneminin ilk yıllarında dinin yeniden hızla yayılmasını ve yapılandırılmasını inceliyor. Mithraik sanatına ait yetmiş fotoğraf ve çizimleriyle akademik üslubu aşan akıcı bir dille eşsiz bir eser meydana getirmiştir. Mithraizm hakkında bilgi edinmek isteyenlerin mutlaka okuması gerekir.